عید غدیر خم در تاریخ اسلام عنصری حیاتی و شاید مبدایی برای یک تحول عظیم است. روزی که پیروان آیین آسمانی اسلام با هر فکر و منشی به آن احترام می‌گذارند و آن را «عید» می‌نامند. در این روز بود که پیامبراعظم(ص) با صدای رسا به همه اعلام کرد امروز دین شما کامل شد و همین ندای رسول خدا عامل حرکت شد در سکون! غدیر تنها یک روز و یک ساعت نیست بلکه یک جریان و حرکت عظیم الهی و انسانی در مسیر اثبات حقانیت «ولایت» است؛ چیزی که ما شیعیان به‌عنوان پیروان اهل بیت(ع) به آن افتخار می‌کنیم و معتقدیم مسیر امامت مسیر فلاح و صلاح و رستگاری است. در این راه است که آدم‌ها درس زندگی و انسانیت و حیات معقول را می‌آموزند. به همین مناسبت و برای بررسی جایگاه و تاثیر این واقعه عظیم در دین و زندگی شیعیان با آیت‌الله محمدجواد فاضل‌لنکرانی، استاد برجسته حوزه علمیه قم و رئیس مرکز فقهی ائمه‌اطهار(ع) به گفت‌وگو نشسته‌ایم که حاصل آن را می‌خوانید.

آیت‌ الله فاضل لنکرانی با اشاره به اینکه عید غدیر خم مهم‌ترین عید اسلام و از عید قربان و فطر هم به مراتب بالاتر است، گفت: «باید همه مردم و مسلمانان این روز و این عید را در هر سال به‌عنوان نقطه‌عطفی در زندگی خود قرار دهند؛ اهمیت این اتفاق از این جهت است که ما معتقدیم در روز عید غدیر خداوند تبارک و تعالی مساله امامت را – آن‌هم به معنای حکومت دین و حکومت اسلامی که در راس آن امام معصوم علیه‌السلام است و در زمان غیبت هم جانشینان امام معصوم که فقهای جامع‌الشرایط هستند- برای ما مقرر کرده است.»

امامت؛ مهم‌ترین هدیه خداوند

او در ادامه افزود: «مردم عزیز ما باید توجه داشته باشند که امامت مهم‌ترین هدیه‌ای است که خداوند تبارک و تعالی به بشر داده است؛ قرآن‌کریم مهم‌ترین منبع برای دین و مهم‌ترین قانون برای زندگی دنیا و آخرت بشر است. ما معتقدیم قرآن کتاب دنیا و آخرت بشر است. لذا برای اجرای این کتاب و برای فهم آن نهادی را خداوند قرار داده به‌عنوان نهاد امامت.»

به گفته این استاد حوزه علمیه قم، نهاد امامت صرف‌نظر از اینکه جنبه‌های معنوی و عرفانی دارد و ما امامان را به‌عنوان انسان کامل می‌دانیم؛ نهادی است که خداوند آن را به‌عنوان یک الگوی متجلی‌شده در میان بشر قرار داده و در حقیقت امامان‌(ع) تمام خصوصیات متعالی و الهی و تمام شئون و اخلاق پسندیده الهی را دارا هستند و هیچ نقصی از نقایص بشر معمولی را در خود ندارند.

رئیس مرکز فقهی ائمه‌اطهار در ادامه افزود: «امامت نهادی است که برای فهم قرآن و اجرای آن در میان بشر قرار داده شده است. همین جا من نظر مردم عزیز را به این نکته جلب می‌کنم که آیا فقط قرآن به‌عنوان یک برنامه یا دستوراتی برای بشر فرستاده شده یا اینکه خداوند تبارک و تعالی با تجلی این برنامه قصد الگوسازی و عملی شدن برنامه و دستورات را داشته است؛ در پاسخ به این مساله باید گفت که این برنامه متجلی در چنین افرادی است که این افراد هم باید الگو باشند و هم نمونه‌ای عینی از قرآن کریم.»

امامان معصوم قرآن ناطقند

او با اشاره به اینکه امامان معصوم قرآن ناطقند، اضافه کرد: «این‌که ما در معارف خودمان از امامان به قرآن ناطق تعبیر می‌کنیم به این دلیل است که قرآن ناطق جنبه معنوی دارد و معصومین ما باطن قرآن و اسما و صفات الهی‌اند و به حقیقت خدا و همه بشر آشنا هستند؛ ولی آنچه در اینجا می‌تواند در سبک زندگی ما اهمیت داشته باشد این است که اینها تمام برنامه‌های دینی را در خودشان و زندگی‌شان پیاده کرده‌اند، بنابراین به‌عنوان الگو برای بشر قرار داده شده‌اند.»

به گفته این استاد برجسته حوزه علمیه قم امامان معصوم رابط بین بشر و خداوند هستند و چون شیعیان معتقد به ولایت تکوینی‌اند، امامان را واسطه فیض می‌دانند.

آیت‌الله فاضل لنکرانی در ادامه اضافه کرد: «آیا خداوند می‌تواند برنامه‌ای بدهد اما مجری آن را معرفی نکند؟ یا کسانی که ضامن اجرای این برنامه هستند را قرار ندهد؟ این مساله به لحاظ عقلی قابل‌قبول نیست؛ در نتیجه نهاد امامت ضرورتی است که در کنار قرآن برای بیان و فهم آن لازم است تا اجرای دقیق دستورات الهی در آن متجلی باشد.»

روزی که دین ما کامل شد

آیت‌الله فاضل لنکرانی در ادامه بیان کرد: «اینکه ما معتقدیم در روز غدیرخم خداوند تبارک و تعالی دین را کامل کرد، یکی از جهات مهمش این است که قانون بدون اجرا، ناقص است و بدون ضمانت اجرایی کامل نیست. نهاد امامت تضمین‌کننده تمام قوانین اسلام است و نهادی است که بشر را در همه ابعاد فردی، اجتماعی و اقتصادی و سیاسی و اخلاقی از بطن و دل قرآن راهنمایی می‌کند؛ برای همین است که ائمه ما بیان می‌کردند ما هر چه گفتیم در قرآن وجود دارد و برای این مطلب شواهد بسیاری هم وجود دارد که مجال بیان آن نیست.»

او ادامه داد: «به این مساله هم باید اشاره کنم که ما معتقدیم قرآن «تبیان لکل شی» یا به عبارتی کتاب مبین است. اما در کنار این کتاب باید یک نهاد و اشخاصی از طرف خدا باشند؛ همین‌جا من این نکته را به برادران اهل سنت عرض می‌کنم که نمی‌شود قرآن از جانب خدا باشد اما کسی که آن کتاب را می‌فهمد از جانب بشر باشد و بشر عادی آن را بفهمد و تفسیر کند. هر کسی تفسیرهای مختلفی می‌کند، باید آن بشری تفسیر کند که خودش حجت خداست. باید بشری تفسیر کند که منصوب از طرف خداوند تبارک و تعالی باشد.»

بدون‌امامت بقیه امور بی‌فایده‌اند

به گفته این استاد حوزه علمیه قم، امامت نهادی است که خداوند آن را به بشر برای فهم و تفسیر قرآن اعطا کرده تا او را در پرتو این آیات دستگیری و هدایت کنند و زندگی دنیوی و سعادت اخروی او را هم تضمین کنند که این همان معنای «الیوم اکملت لکم دینکم» است. این اکمال معنایش این نیست که خداوند 99 جز از اجزای اسلام را بیان کرده و یک جز آن را باقی گذاشته؛ بلکه معنایش این است که اگر امامت نباشد بقیه امور بی‌فایده خواهند بود؛ برای همین است که خداوند می‌فرماید: «یا أَیها الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیک مِن رَّبِّک وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَه… »

قبولی اعمال درگرو اعتقاد به امامت

رئیس مرکز فقهی ائمه‌اطهار(ع) درادامه اضافه کرد: «وقتی از ما شیعیان سوال می‌کنند چرا شما اعتقاد دارید اگر کسی نماز بخواند و روزه بگیرد و حج برود و جهاد کند اما ولایت علی(ع) را نداشته باشد، اعمالش مقبول نیست، در جواب باید گفت که این را ما نمی‌گوییم بلکه خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «یا أَیها الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَیک مِن رَّبِّک وَإِن لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَه وَاللَّـه یعْصِمُک مِنَ النَّاسِ ان اللَّـه لَا یهدِی الْقَوْمَ الْکافِرِینَ» اینکه به پیامبر فرمود اگر نهاد امامت - ولایت امیر مومنان و اولادش – را برای بشر مطرح نکنی رسالت خود را انجام نداده‌ای و تمام زحمات 23سال رسالت ضایع خواهد شد.»

روز بخشش گناهان

آیت‌الله فاضل لنکرانی در پایان تاکید کرد: «در روایات ما - به‌ویژه روایت امام هشتم(ع) خطاب به احمد بن ابی نصر بزنطی- آمده است که در روز غدیر خداوند گناهان زیادی را می‌بخشد؛ حتی دو برابر آنچه در ماه رمضان و در لیله‌القدر بندگانش را از آتش جهنم رهایی می‌بخشد؛ یعنی غدیر از رمضان و از لیله‌القدر هم مهم‌تر است. همچنین صدقه، عیدی دادن و اطعام مساکین و مستمندان به نام امیرمومنان (ع) در این روز بسیار سفارش شده است. امیدوارم اصحاب رسانه ما به این روز و عظمت آن بیشتر توجه داشته باشند و درانعکاس عظمت و جایگاه آن از هیچ کوششی دریغ نکنند.»

منبع: فرهیختگان